پاداش گوگل در ازای کشف آسیب پذیری‌های اندروید

اگر استعدادی در دنیای هک و مسائل امنیتی و سایبری داشته باشید، می‌توانید به عنوان کسی که باگ‌های نرم‌افزاری و مشکلات امنیتی شرکت‌های بزرگ را پیدا می‌کند، پول خوبی بدست آورید. از این‌رو می‌توانید در برنامه‌ی پاداش جدید گوگل برای کشف آسیب پذیری‌های پلتفرم اندروید شرکت کنید.

اگر تا به حال اطلاع نداشتید، گوگل برای محققان امنیتی و برنامه نویسانی که آسیب پذیری و باگ‌های نرم افزارهای مختلف گوگل را پیدا کنند، پاداش می‌دهد. این روال با هک کردن و نفوذ به سیستم‌ها و نرم افزارهایی که گوگل اعلام می‌کند شروع شده و با کشف باگ و آسیب پذیری‌های آن‌ها به پایان می‌رسد. هدف گوگل از این کار، بهبود سیستم‌های خود و افزایش امنیت آن‌ها است. این کمپانی سال گذشته ۱.۵ میلیون دلار برای افرادی که باگ‌های گوگل کروم و دیگر محصولات گوگل را کشف کرده‌اند، اهدا کرد. حال گوگل از برنامه‌ی پاداش جدید خود برای پیدا کردن باگ‌های اندروید رونمایی کرده است.

اگر شما نیز جزو محققان امنیتی هستید که می‌توانید آسیب پذیری‌های اندروید را پیدا کرده، برطرف کرده و از بروز مجدد آن جلوگیری کنید، بنابراین مجاز به شرکت در برنامه‌ی جدید گوگل خواهید بود. پس از آنکه آسیب پذیری را در این پلتفرم کشف کردید، پاداش خوبی را در ازای زحمات خود دریافت خواهید کرد. اولین مرحله از این برنامه گوشی‌ها و تبلت‌های نکسوس بخصوص نکسوس ۹ و نکسوس ۶ این کمپانی است. اگر قادر به برطرف کردن باگ امنیتی باشید پاداشی را از سوی گوگل دریافت می‌کنید.

علاوه بر این اگر شما جزو محققان امنیتی باشید که در ازای باگ‌های امنیتی می‌توانید تست‌های مختلف انجام داده و بسته‌ی رفع آن را ارائه کنید، پاداش بیشتری دریافت خواهید کرد. اما بیشترین پاداش به محقق امنیتی تعلق می‌گیرد که تست‌هایی را بر روی قابلیت‌های امنیتی از جمله سندباکس، ASLR  و NX انجام دهد. پیدا کردن باگ‌های بزرگ در این قابلیت‌ها و برطرف کردن آسیب پذیری‌های آن‌ها، کمک بسیاری به برقراری امنیت کاربران خواهد کرد.

گوگل علاوه بر این برنامه، برنامه‌ی پاداش پچ را هم دارد؛ در این برنامه نیز توسعه دهندگان علاوه بر اندروید می‌توانند در کشف کردن آسیب پذیری‌های دیگر پلتفرم‌های متن باز نیز شرکت کنند. در این برنامه‌ی پاداش نیز در ازای کشف هر آسیب پذیری پاداشی را از سوی گوگل دریافت خواهید کرد. گوگل با این برنامه‌ها قصد دارد تا اکوسیستم‌ خود را بیش از هر زمان ایمن‌تر کند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید به وبلاگ امنیتی گوگل مراجعه کنید.

دانشمندان دانشگاه MIT موفق به انجماد مولکول تا دمای صفر مطلق شدند

با استفاده از اشعه لیزر و فناوری‌های پیشرفته، گروهی از دانشمندان در دانشگاه MIT موفق به انجماد مولکولی تا دمای ۵۰۰ نانو‌کلوین شدند، دمایی که با تقریب خوبی همان صفر مطلق است.

نه صفر درجه‌ی سانتی‌گراد بلکه صفر مطلق که دمایی معادل منفی ۲۷۳.۱۵ درجه‌ی سانتی‌گراد دارد، دمایی که از سردترین نقاط فضا نیز بسیار سردتر است. در دمای عادی مولکول‌ها ارتعاش دارند، بر روی هم می‌لغزند و با سرعت بسیار بالایی به هم برخورد می‌کنند. با سرد کردن آن‌ها تا دمایی که مولکول‌ها به سختی توانایی حرکت داشته باشند، دانشمندان می‌توانند حالت‌هایی از ماده را شکل دهند که تا به حال موفق به تشکیل آن‌ها نشده‌اند.استاد فیزیک دانشگاه ام‌آی‌تی، مارتین زوییرلین، می‌گوید:با مولکول‌های فوق‌سرد می‌توان حالت‌های بسیار متنوعی از ماده را تشکیل داد. کریستال‌های فوق‌سیال، که در واقع نوعی کریستالین هستند و هیچ گونه ترک و شکستگی در آن‌ها نمی‌توان ایجاد کرد. این اتفاق تا به امروز مشاهده نشده و در حد نظریه و پیش‌بینی مانده است. احتمال دارد گروه ما اولین‌ افرادی باشند که می‌توانند این اتفاق را ببینند و به این دلیل ما بسیار هیجان‌زده هستیم.

برای انجام این تحقیق، دانشمندان تصمیم به انجماد ابری از سدیم و پتاسیم بوسیله‌ی لیزر و انجماد با استفاده از تبخیر گرفتند. سپس به چسباندن این مولکول‌های سدیم و پتاسیم برای تشکیل مولکول NaK پرداختند و بوسیله‌ی اشعه لیزر ۷۵۰۰ کلوین انرژی از این مولکول بیرون کشیدند. برای ساخت کریستال‌های فوق‌سیال مذکور، دانشمندان باید به دمایی حتی کمتر از ۵۰۰ نانوکلوین نیز برسند. به علاوه آن‌ها باید این رویه را روی سایر مولکول‌ها نیز آزمایش کنند. راه طولانی پیش رو است اما شروع آن بسیار امیدوارکننده بوده است.

دانستنی های جالب درباره میوه های قرآنی

در قرآن از چند میوه نام برده شده است که انار، زیتون،‌ خرما،‌ انجیر و انگور از جمله ی آنها می باشند. این میوه ها از جنبه های زیادی برای ما فایده دارند مثلا از دیدگاه دارویی و اثرات درمانی و همواره در طب سنتی و درمان بسیاری از بیماری ها توصیه فراوانی شده است.

در قرآن نیز به میوه های زیتون و انجیر قسم هایی یاد شده است و در آیات متعددی از میوه های انار، انگور و خرما نام برده شده است. قرآن کتاب آسمانی و از معجزات پیامبر اکرم (ص) است که تمامی مطالب علمی آن از سوی محققان با انجام تحقیقات و پژوهش های متعدد به اثبات رسیده است.
در مورد ارزش غذایی انجیر باید گفت که قند زیادی دارد به گونه ای که ۵۰ درصد انجیر خشک را قند تشکیل می دهد

انجیر
انجیر میوه ای مقوی و شیرین است که در قرآن به آن قسم یاد شده است. امام رضا (ع) فرموده است که درخت انجیر شبیه ترین درخت به درختان بهشتی است.
این میوه در طب سنتی نیز برای درمان بیماری هایی از سوی پزشکان استفاده می شده است . سقراط پدر علم طب همیشه انجیر را برای بیماران به خصوص بیمارانی که تشنگی و تب داشتند، تجویز می کرد.می گویند افلاطون به قدری انجیر را دوست می داشت که بعضی آن را دوست فیلسوفان نا میده اند . سقراط انجیر را جذب کننده مواد نافع و دفع کننده مواد مضر می دانست .
در مورد ارزش غذایی انجیر باید گفت که قند زیادی دارد به گونه ای که ۵۰ درصد انجیر خشک را قند تشکیل می دهد. همچنین منبع خوبی از پتاسیم، منیزیم، کلسیم، فسفر و ویتامین های A ، B، C است.
انجیر منبع غنی از یک نوع فیبر غذایی است که نقش عمده ای در جلوگیری و رفع یبوست دارد. از این میوه همچنین می توان در رژیم های غذایی خاص مثل رژیم کم چربی، کاهش وزن و دیابتی استفاده کرد.مصرف انجیر برای رفع برخی از زگیل ها نیز موثر است.
در حدیثی از حضرت رضا (ع) آمده است : انجیر بوی بد دهان را از بین می برد ، لثه ها واستخوانها را محکم می کند ، مو را می رویاند ، درد را بر طرف می سازد و با وجود آن نیاز به دارو نیست . و نیز فرمود : انجیر شبیه ترین اشیا به میوه بهشتی است .
انار
در قرآن مجید نام میوه انار سه بار در آیات ۹۹ و ۱۴۱ از سوره انعام و آیه ۶۸ از سوره الرحمن آمده است.میوه انار همواره از زمان های گذشته برای درمان بسیاری از بیماری ها مورد توجه پزشکان بوده است.
بوعلی سینا پزشک بزرگ ایرانی در کتاب قانون خود در مورد انار آورده است که اناراز میوه هایی است که تمام قسمت های آن خواص دارویی دارد،گل انار خون ریزی را بند می آورد و لثه ها را تقویت می کند. پودر انار زخم های کهنه و مزمن را معالجه می کند و پوست درخت انار برای معالجه التهاب کبد، سرفه و زخم مفید است.
امروزه تحقیقات زیادی درباره خواص انار و ترکیبات موجود در آن انجام شده که موید اثرات مفید این میوه در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها ست و ازسوی دیگر به علت وجود ترکیبات دارویی حتی از پوست آن در صنایع داروسازی استفاده می شود.
مصرف این میوه بدن را در مقابل بسیاری از عوامل بیماری زا مقاوم می کند کاهش فشار خون کمک می کند و برای بیماران قلبی بسیار مفید است،‌ توصیه می شود انار به دلیل ترکیبات روغنی که دارد با هسته جویده شود.
گل، برگ، پوست درخت و دانه های این میوه سرشار از خاصیت است؛ پوست خشک و پودر شده آن، از ورم، التهاب، اسهال وخون ریزی پیشگیری می کند.امام علی (ع) فرموده است به کودکانتان انار بخورانید زیرا قدرت تکلم آنها را سرعت می بخشد. آن حضرت همچنین در حدیث دیگری فرموده است که انار را با پیه آن پوست زرد و ضخیمی که روی دانه های انار قرار دارد، بخورید.
از پیامبر اکرم (ص) نیز نقل شده است که، انار شیرین بخورید چراکه دانه ای از آن نیست که به معده برود و درد و ناراحتی را از بین نبرد.
زیتون
زیتون دارای طبیعت گرم و خشک و سرشار از ویتامین A و D، فسفر، پتاسیم، گوگرد، منیزیم، کلسیم، کلر، آهن، مس و منگنز است.
یکی از مفیدترین روغن های گیاهی، روغن زیتون است. این روغن ملین و برای کبد مفید است و صفرا و شن ریزه های کلیه را دفع می کند. روغن زیتون حرارت بدن را زیاد و لثه ها را تقویت و خون را صاف می کند.
روغن زیتون خاصیت ضدسم دارد و جدار روده ها و معده را از سموم و آلودگی ها پاک می کند. برای جلوگیری از ریزش موی سر شستن موها با روغن زیتون به صورت ۱۰ روز متوالی با آب ولرم و صابون توصیه شده است.
در حدیثی از امیر مومنان چنین آمده است : خانه ای که در آن از سرکه و روغن زیتون به عنوان نان خورش استفاده ی کنند هر گز از طعام خالی نمی شود و این غذای پیامبران است .
در حدیث دیگری از از حضرت رضا (ع) آمده است : روغن زیتون غذای خوبی است ، دهان را خوش بو و بلغم را بر طرف می سازد ، رنگ صورت را صفا و طراوت می بخشد ، اعصاب را تقویت کرده ، بیماری و درد و ضعف را از میان می برد و آتش خشم را فرو می نشاند . در حدیثی از پیامبر بزرگ چنین آمده است : روغن زیتون را بخورید و بدن را با آن چرب کنید که از درخت مبارکی است .
 خرما
این میوه یکی از بهترین منابع انرژی و دارای ترکیبات منیزیوم و پتاسیم است و مصرف آن به همراه مقداری شیر برای افرادی که مدتی گرسنه بوده اند همچون در ایام ماه مبارک رمضان توصیه می شود.
مصرف خرما به صورتی ترکیبی با بادام، کنجد و دارچین از آنجایی که طعم بسیار لذیذی دارد ، می تواند به عنوان یک منبع سرشار از انرژی برای کودکان در حال رشد مصرف شود.این میوه بهترین دسر برای ایام سرد سال به شمار می رود.
خرمایی که شب در آب خیس و صبح مصرف شود، برای قلب‌های ضعیف مفید است.این میوه سرشار از فیبر طبیعی است و روغن، کلسیم، گوگرد، آهن، پتاسیم، فسفر، منگنز، مس و منیزیم به وفور در آن یافت می‌شود. به علاوه خرما سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف است.
خرما به دلیل دارابودن قند، چربی، پروتئین و انواع ویتامین‌های ضروری، بخشی از رژیم غذایی سالم وثابت شده است خرمایی که شب در آب خیس و صبح مصرف شود، برای قلب‌های ضعیف مفید است.
در روایتی از علی (ع) آمده است : خرما بخورید که شفای بیما ری هاست .
انگور
انگور یکی از مهمترین میوه‌های نام برده شده در قرآن است. خداوند آن را میوه اهل بهشت دانسته و بی تردید برای جلب توجه مومنان به اهمیت این میوه نام آن را در ۱۱ سوره در آیه ۲۶۶ سوره بقره، ۴ سوره رعد، ۱۱ سوره نمل،‌ ۶۷ سوره نحل، ۱۹ سوره مومنون، ۹۱ سوره اسراء ، ۳۲ سوره کهف، ۳۴ سوره یس، ۳۱ و ۳۲ سوره نبá‌ ۲۸ سوره عبس و ۹۹ سوره انعام ذکر کرده است.
این میوه ارزشمند برای بیماری‌هایی مانند برنشیت مزمن، بیماری‌های قلبی، التهاب کلیه و نقرس مفید است. قند انگور به طور مستقیم و آسان وارد خون و در عضلات و کبد ذخیره می‌شود در حالی که سایر قندها اول باید به قند خون تبدیل و سپس وارد خون شوند.
انگور تنها میوه‌ای است که وقتی خشک می‌شود ارزش غذایی آن بالا می‌رود. انگور تنها میوه ای است که از نظر ترکیبات می توان آن را با شیر مادر مقایسه کرد.
انگور پتاسیم زیادی دارد که به جبران ضعف بدن کمک می کند، این میوه برای سلامتی قلب، ریه و کلیه مفید است و به علت داشتن املاح و مواد سلولزی برای مبتلایان به اوره خون مناسب و سازگار است.در روایتی از پیامبر آمده است :بهترین طعام شما نان و بهتر ین میوه شما انگور است .
با توجه به تحقیقات انجام شده در مورد خواص این میوه ها و با استناد به آیات قرآنی و احادیث ائمه اطهار (ع) که همگی بر استفاده از آنها تاکید دارند، باید گفت که مصرف صحیح و به میزان متعادل این میوه ها می تواند افراد را در مقابل ابتلا به بسیاری از بیماری ها مصون بدارد.
گاهی پیشگیری از ابتلا به بیماری ها با استفاده صحیح از مواد غذایی سالم و طبیعی و دنبال کردن یک رژیم غذایی مناسب روزانه علاوه بر دور داشتن افراد از دردهای روحی و روانی از بسیاری از درمان های شیمیایی در زمان بروز بیماری می تواند کم هزینه تر باشد.

دانستنی‌هایی جالب از قرآن کریم

قرآن کریم، کتاب سعادت بشر و معجزه جاوید پیامبر بزرگ اسلام، حضرت محمد مصطفی (ص) است. در اینجا به دانستنی‌های جالبی از قرآن اشاره می‌کنیم.

آیا میدانید که ... چهار عبارت قرآنی هست که در هر یک از آن‌ها، چهار تشدید متوالی وجود دارد:
1. نسیّاً رَّبُّ السّماوات (مریم، 64 و 65)؛
2. فی بحرٍ لُّجّیٍّ یَّغْشاه موج (نور، 40)؛
3. قولاً مّن رَّبٍّ رَّحیم (یس، 58)؛
4. ولقد زّیّنّا السَّماءَ (ملک، 5)

آیا میدانید که ... تعداد 1015030 نقطه در قرآن بکار رفته است.
آیا میدانید که ... تعداد 5098 محل وقف در قرآن وجود دارد.
آیا میدانید که ... تعداد 39586 عدد کسره در قرآن بکار برده شده است.

آیا میدانید که ... قرآن در 23 سال بر پیامبر نازل شد.

 

--------------------------------------------------
آیا میدانید که ... تعداد 19253 عدد تشدید در قرآن بکار برده شده است.
آیا میدانید که ... بهترین نوشیدنی که در قرآن ذکر شده، شیر می‌باشد.
آیا میدانید که ... بهترین خوردنی که در قرآن ذکر شده، عسل می‌باشد.
آیا میدانید که ... بزرگ‌ترین عدد در سوره صافات آیه 147 آمده که صد هزار می‌باشد.
آیا میدانید که ... کمترین حرفی که در قرآن بکار رفته، حرف (ظاء) می‌باشد.

 

--------------------------------------------------

آیا میدانید که ... در سوره نساء به قوانین ازدواج اشاره شده است.
آیا میدانید که ... آیه‏ای که سر بریده امام حسین (ع) در شام تلاوت نمود، آیه 9 سوره کهف می‌باشد.
آیا میدانید که ... در آیه 6 سوره مائده، مراحل وضو بیان شده است.
آیا میدانید که ... حضرت سلیمان نخستین شخصی بود که «بسم الله الرحمن الرحیم» نوشت.
آیا میدانید که ... حضرت موسی (ع) داماد حضرت شعیب (ع) بود.

 

--------------------------------------------------
آیا میدانید که ... بزرگ‌ترین سوره قرآن دارای 25500 حرف می‌باشد.
آیا میدانید که ... تعداد کلمات سوره تکویر برابر با تعداد سوره‌های قرآن است.
آیا میدانید که ... سوره اخلاص به نسب نامه خداوند معروف است.
آیا میدانید که ... سوره حمد دو بار بر پیامبر نازل شده، یک‌بار در مکه و یک‌بار در مدینه.
آیا میدانید که ... سوره عادیات منسوب به حضرت علی (ع) است.

 

--------------------------------------------------

آیا میدانید که ... حضرت ادریس (ع) اولین شخصی بود که لباس دوخت و خط نوشت.
آیا میدانید که ... پرنده‏ای که در دربار حضرت سلیمان (ع) خدمت می‌کرد، (هدهد) نام داشت.
آیا میدانید که ... به حیوانی که از طرف خدا وحی شد، زنبور بود. (آیه 68 سوره نحل)
آیا میدانید که ... صحیفه سجادیه به خواهر قرآن معروف است.
آیا میدانید که ... رودکی، ناصرخسرو و حافظ شاعرانی بودند که در نوجوانی حافظ کل قرآن بودند.

 

--------------------------------------------------
آیا میدانید که ... سلمان فارسی اولین شخصی بود که سوره حمد را به زبان فارسی ترجمه کرد.
آیا میدانید که ... استاد محمود خلیل الحصری، اولین کسی بود که قرآن را به روش ترتیل خواند.
آیا میدانید که ... قرآن دارای 114 سوره است.
آیا میدانید که ... قرآن دارای 30 جزء است.
آیا میدانید که ...  قرآن دارای 120 حزب است.

دانستنی های جالب قرآن کریم

– قرآن کریم دارای (۱۱۵) بسم الله است.و ۱۱۴ سوره برابر با ۱۱۴ “بسم الله الرحمن الرحیم”
– سوره حدید، سوره‌ای از قرآن است که به نام یکی از فلزات می‌باشد.
– سوره روم، سوره‌ای از قرآن است که همنام پایتخت یکی از کشورهاست.
– سوره توحید، سوره‌ای در قرآن است که نام آن یکی از اصول دین است.
– سوره حج، سوره‌ای از قرآن است که نام آن یکی از فروع دین است.
– قرآن کریم دارای سی جزء است، که هر جزء با جزء دیگر از نظر طول برابر است. احتمال دارد که حضرت رسول (ص) یا جانشینان ایشان این تقسیم را برای آن‌که قرائت روزانه قرآن آسان باشد، انجام داده باشند. در مصحف رسمی امروز جهان اسلام، یعنی در مصحف مدینه، به کتابت عثمان طه، هر جزء درست در بیست صفحه پانزده سطری کتابت شده است.
– هر جزء از اجزاء سی‌گانه قرآن، چهار یا دو حزب و کل قرآن یکصد و بیست یا شصت حزب است. شاید این تقسیم‌بندی نیز برای تسهیل قرائت قرآن در مجالس فاتحه بوده باشد.
– تعداد آیات قرآن بر طبق اصح روایات ۶۲۳۶ فقره است.
– تعداد کلمات قرآن ۷۷۸۰۷ فقره است.
– کلمه جلاله (اللَّه) در قرآن کریم ۲۶۹۹ بار به‌کار رفته است.
– حامدات قرآن، سوره‌هایی هستند که با «الحمدللّه» آغاز می‌شوند. این سور به این قرارند:
۱. سوره فاتحه
۲. سوره انعام
۳. کهف
۴. سبأ
۵. فاطر.
– مسبّحات سوری هستند که با تسبیح خداوند آغاز شده‌اند و عبارتند از:
۱. اسراء
۲. حدید
۳. حشر
۴. صف
۵. جمعه
۶. تغابن
۷. اعلی.
– علامه طباطبائی، صاحب تفسیر ارزشمند المیزان، معتقد است که نزول دفعی قرآن بر قلب پیامبر (ص) بوده است.
– از نظر علماء شیعه «بسم الله الرحمن الرحیم» اول هر سوره، جزو آن سوره است.
– نظر علماء اهل سنت درمورد این که «بسم الله الرحمن الرحیم» اول هر سوره، جزء سوره است یا خیر مختلف است، برخی آن را جزو می‌دانند، برخی دیگر فقط در سوره حمد جزء می‌دانند و گروهی در هیچ جا جزء نمی‌دانند.
– قصص انبیا بیشتر در سوره‌های مکی بیان شده است و فقه یا احکام قرآن بیشتر در سوره‌های مدنی.
– قصص انبیا به نحوی بخش‌بخش در سراسر قرآن کریم آمده است، داستان هیچ پیامبری به‌طور سراسری و یکپارچه در قرآن نیامده است، مگر داستان یوسف و برادرانش که به تمامی و یکپارچه در سوره یوسف، سوره دوازدهم قرآن آمده است.
– تقسیم درونی و تفصیلی قرآن، تقسیم به رکوعات است. رکوعات بر خلاف سایر تقسیم‌بندی‌های قرآن طول و اندازه مساوی و معین ندارد، بلکه قرآن‌شناسان خبره، هر بخش متشکل از چند آیه را که، هم موضوع و هم معنا بوده است، رکوع / رکوعات نامیده‌اند. عدد رکوعات قرآن طبق مشهور ۵۴۰ فقره است.
– سبع طُوَل یا طِوال یعنی سوره‌های بلند قرآن، عبارتند از: هفت سوره از بقره تا توبه، منهای سوره انفال.
– مفصّلات عبارتند از ۶۶ سوره کوچک قرآن، بعد از سوره حجرات؛ یعنی از سوره «ق» آغاز می‌شود تا پایان قرآن، به‌اضافه سوره حمد که در اول قرآن قرار دارد.
– زهراوان یا زهراوین به دو سوره قرآن اطلاق می‌گردد: بقره و آل‌عمران.
– معوّذتین (که به فتح واو تلفظ می‌شود و درست آن، کسر واو است) نام دو سوره آخر قرآن، یعنی فلق (قل اعوذ بربّ الفلق) و ناس (قل اعوذ بربّ الناس) است که چون حضرت رسول (ص) با خواندن آن‌ها نوادگانشان حسن و حسین (ع) را تعویذ می‌کردند (به‌پناه خداوند می‌سپردند) به این نام خوانده شده‌اند.
– حروف مقطّعه یا فواتح سور، به حروفی مانند الم [الف، لام، میم]، طسم [طا، سین، میم]، کهیعص [کاف، هاء، یاء، عین، صاد] گفته می‌شود که گسسته از همند و متشکل از ۲۹ حرف یا مجموعه حروف هستند که در آغاز ۲۸ سوره قرآن – که همگی مکی هستند جز بقره و آل‌عمران – آمده است.
– بعضی از محققان شیعه گفته‌اند از حروف مقطّعه، اگر حروف مکرر را رها کنیم، عبارت «صراط علی حقّ نمسکه» (راه علی حق است آن را در پیش می‌گیریم) بیرون می‌آید. و بعضی از محققان اهل سنت، شاید در پاسخ آن گفته‌اند از جمع آن‌ها عبارت «صحّ طریقک مع السنه» (راه تو با اهل سنت درست است) برمی‌آید.
– کوتاه‌ترین آیه قرآن از میان حروف مُقطّعه، «طه» در آغاز سوره طه، سوره بیستم و «یس» در آغاز سوره یس، سوره سی‌وششم قرآن است. باید توجه داشت که «ق» در آغاز سوره «ق»، و «ن» در آغاز سوره قلم، دارای عدد مستقل نیستند، یعنی آیه واحدی شمرده نشده‌اند.
– اگر از حروف مقطعه یا فواتح سُوَر بگذریم کوتاه‌ترین آیه قرآن مجید «مدهامّتان» است (سوره الرحمن، آیه ۶۴) که معنای آن «دو برگ یا باغ سبز سیه‌تاب» است و بلندترین آیه، آیه تداین (مربوط به لزوم کتابت سند برای وام) می‌باشد (سوره بقره، آیه ۲۸۲).
– بلندترین سوره قرآن، سوره بقره است (در مصحف به کتابت عثمان‌طه ۴۸ صفحه است) و کوتاه‌ترین سوره، سوره کوثر است که طول آن فقط یک سطر و نیم است.
– مئون / مئین سوره‌هایی هستند که بیش از صد آیه دارند: یونس، هود، یوسف، نحل، اسراء، کهف، طه، انبیاء، مؤمنون، شعراء و صافّات.
– مثانی در اصطلاح علوم قرآنی، عبارت است از: تمام سوره‌هایی که بعد از سوره شعراء تا سوره حجرات قرار دارند و تعداد آیات آنها از صد کمتر است. این سوره‌ها از سوره ۲۷ (نمل) آغاز و تا سوره‌۴۹ (حجرات) ادامه پیدا می‌کنند، به‌استثنای سوره صافّات که ۱۸۲ آیه دارد. به این مجموعه سور هشت سوره دیگر که تعداد آیات آنها از صد کمتر است نیز اضافه می‌شود؛ یعنی انفال، رعد، ابراهیم، حجر، مریم، حج، نور، فرقان.
– دو آیه در قرآن وجود دارد که تمامی حروف الفبا در آنها به کار رفته است، این دو آیه عبارتند از آیه ۱۵۴ سوره آل‌عمران و آیه آخر سوره فتح.
– دو آیه در قرآن کریم هست که عباراتی از آنها صنعت قلب مستوی یا عکس کامل دارد. یعنی از هر دو سو یکسان خوانده می‌شود:
۱) «کلٌّ فی فلک» (یس، ۴۰)
۲) «ربّک فکّبر» (مدثر، ۳).
– وسط قرآن مجید، یعنی آن‌جا که قرآن، درست به دو قسمت تقسیم می‌گردد کلمه «ولیتلطّف» (سوره کهف، ۱۹) است.
– مفصل‌ترین ترجیع‌بند قرآن در سوره الرحمن است که ۳۱ بار آیه «فبایّ آلاء ربّکما تکذبان» (پس کدامین نعمت پروردگارتان را انکار می‌کنید؟) تکرار شده است. در این آیات «ربّکما» یعنی پروردگار شما دو تن، انس و جن. رسم است که هنگام خواندن این آیه باید گفت: «ولا بشی‌ءٍ من نعمک ربّنا نکذّب، فلک الحمد» (پروردگارا، به هیچ چیز از نعمت‌های تو انکار نداریم، پس سپاس تو را).
– آیات سجده اعم از واجب و مستحب پانزده آیه است، که از آن میان چهار آیه سجده واجب دارد که باید به هنگام خواندن یا شنیدن آنها سجده کرد و سوره‌هایی را که این چهار آیه در آن هست «عزایم» نامند و این چهار سوره عبارتند از: سجده، فصّلت، نجم و علق.
– «و ان یکاد …» آیه ماقبل آخر از سوره قلم است و تمام آن (با آیه بعدی) چنین است: «و إن یکاد الذین کفروا لیزلقونک بأبصارهم لمّا سمعوا الذکر و یقولون إنه لمجنون و ما هو إلّا ذکر للعالمین» (و بسیار نزدیک بود که کافران چون قرآن را شنیدند، تو را با دیدگانشان آسیب برسانند [چشم‌زخم بزنند] و گفتند او دیوانه است و حال آن‌که آن جز پندی برای جهانیان نیست) (سوره قلم، آیات ۵۱ و ۵۲). مفسران در شرح این آیه گفته‌اند که عده‌ای از کافران، چشم‌زنان حرفه‌ای و قهّار و شورچشم و گزندرسان طایفه بنی‌اسد را آوردند که حضرت رسول (ص) را چشم بزنند و از پای درآورند، ولی حفظ الهی او را در امان داشت و این آیه در اشاره به آن نازل شد. گروهی از بزرگان گفته‌اند که خواندن و به همراه داشتن این آیه در دفع چشم زخم مؤثر است.
– در قرآن کریم از ۲۵ تن از انبیای عظام الهی نام برده شده است و شرح مفصل یا کوتاه دعوت آنان در میان قوم خود به توحید و نیکوکاری آمده است. این پیامبران عبارتند از: ۱. آدم (ع) ۲. ابراهیم (ع) ۳. ادریس (ع) ۴. اسحاق (ع) ۵. اسرائیل [=یعقوب] (ع) ۶. اسماعیل (ع) ۷. الیاس (ع) ۸. الیسع (ع) ۹. ایوب (ع) ۱۰. داود (ع) ۱۱. ذوالکفل (ع) ۱۲. زکریا (ع) ۱۳. سلیمان (ع) ۱۴. شعیب (ع) ۱۵. صالح (ع) ۱۶. عیسی (ع) ۱۷. لوط (ع) ۱۸. محمد (ص) ۱۹. موسی (ع) ۲۰. نوح (ع) ۲۱. هارون (ع) ۲۲. هود (ع) ۲۳. یحیی (ع) ۲۴. یوسف (ع) ۲۵. یونس (ع).
– اعلام قرآن، یعنی شناخت و معرفی صاحبان نام‌های خاص در قرآن کریم که این نام‌های خاص را به این ترتیب می‌توان طبقه‌بندی نمود:
۱) گاه شامل رجال است؛ مانند ذوالقرنین یا شعیب یا ابراهیم.
۲) گاه شامل نساء است؛ مانند مریم و زنان بعضی انبیا یا زلیخا که تحت عنوان همسر عزیز مصر از او نام برده شده است.
۳) گاه شامل اماکن جغرافیایی است؛ نظیر مصر، مدین، مکه و مدینه.
۴) گاه شامل غزوات است؛ مانند بدر، احد (از احد بالصراحه نام برده نشده است) یا حنین.
۵) گاه شامل اقوام است؛ مانند عرب، عاد، یأجوج و مأجوج
۶) گاه شامل نام فرشتگان است؛ مانند جبرئیل، میکائیل، ملک‌الموت، هاروت و ماروت.
۷) گاه شامل آلهه کفر و بتان است؛ مانند عزّی، لات، منات، ود، سواع، یعوق.
۸) گاه شامل رهبران کفر است؛ مانند فرعون، سامری، قارون.
۹) گاه شامل موجودات غیبی اخروی است؛ مانند بهشت، جهنم، سلسبیل، کوثر.
۱۰) گاه شامل کتب آسمانی است: زبور، تورات، انجیل و قرآن.

علوم قرآنی

– پیشینه تفسیر قرآن به زمان رسول اکرم (ص) برمی‌گردد؛ زمانی که آن حضرت در پاسخ به پرسش‌های صحابه از آیات قرآن، آیات را تفسیر می‌فرمودند.
– اولین نمونه‌های تفسیر علمی در شیعه به تفسیر تبیان شیخ طوسی متوفی ۴۶۰ برمی‌گردد.
– تفاسیر المیزان، الفرقان، الکاشف، البصائر، نوین، نمونه، من هدی القرآن و پرتوی از قرآن از تفاسیر مهم علمی قرن ۱۴ هستند و تفاسیر المیزان، المنار، الفرقان و فی ظلال القرآن چهار تفسیر مهم و معتبر قرن چهاردهم هجری هستند.
– تفاسیر عیاشی، علی بن ابراهیم قمی و فرات کوفی از اولین نمونه تفاسیر نگاشته شده هستند.
– موضع معتزله در تفسیر قرآن، یک موضع کاملاً عقلی است و آنان عقل را بیشتر از نقل حجت می‌دانند.
– اوج نگارش تفاسیر روایی قرن یازدهم هجری بوده است.
– یکی از ویژگی‌های مهم تفاسیر قرن چهاردهم تکیه بر عقل و علم است.
– تفسیر موضوعی قرآن یکی از دستاوردهای قرآن‌پژوهی در قرن چهاردهم است و قبل از آن بصورت جدی و فراگیر بدان پرداخته نشده بود.
– علامه طباطبائی علی‌رغم اینکه به تأثیر اسباب نزول در فهم قرآن اعتقاد دارد، بدلیل ضعف سندی روایات اسباب نزول، استفاده از آن‌ها را در تفسیر قرآن مورد تردید قرار می‌دهد.
– تأویل مربوط به متشابهات است ولی تفسیر، دفع ابهام از تمام آیات.
– شأن نزول، عمومیت لفظ آیه را تخصیص نمی‌زند و عموم آیه شامل افراد سبب نزول و غیرسبب نزول می‌گردد.
– روشن‌ترین مصادیق آیات متشابه در آیات مربوط به صفات و افعال الهی قرار گرفته است.
– مهم‌ترین علت و انگیزه جعل و تحریف در اسباب نزول انگیزه‌های سیاسی، مثل توجیه خلافت، فضیلت‌سازی و همچنین انگیزه‌های مذهبی بوده است.
– روایات اسباب نزول، که شمار آن‌ها به چندین هزار می‌رسد، غالباً از اهل سنت نقل شده و غیرمستند و ضعیفند.
– وقف بین دو جمله که با هم ارتباط لفظی و معنایی ندارند و هر کدام جمله مستقلی به شمار می‌روند وقف تام نامیده می‌شود.
– وقف بر رؤوس آیات از موارد وقف تام شمرده می‌شود.
– علومی که برای فهمیدن و فهماندن و شناخت و شناساندن هر چه عمیق‌تر و دقیق‌تر قرآن کریم به‌وجود آمده است، «علوم قرآنی» نام دارد. برخی عناوین این علوم و فنون قرآنی از این قرار است:
۱) تاریخ قرآن
۲) علم رسم [رسم‌الخط] ۳) شناخت مکی و مدنی
۴) علم شأن نزول / اسباب نزول
۵) علم شناخت ناسخ و منسوخ
۶) علم محکم و متشابه
۷) تحدّی، اعجاز و تحریف‌ناپذیری قرآن
۸) تفسیر و تأویل
۹) قرائت، تجوید و ترتیل
۱۰) فقه قرآن یا احکام قرآن
۱۱) اعراب قرآن یا نحو و دستور زبان قرآن
۱۲) قصص قرآن
۱۳) علم واژگان‌شناسی قرآن
۱۴) علم یا فن ترجمه قرآن.
– متشابهات که طبق تصریح قرآن کریم (آل عمران، ۷) در قرآن کریم وجود دارد، یعنی آیه‌ها و عباراتی از قرآن که آن‌ها را نمی‌توان و نمی‌باید به معنای ظاهری گرفت. مانند این‌که «عرش الهی بر آب بود». در برابر متشابهات، محکمات است که بخش اعظم قرآن را تشکیل می‌دهد و معنای آنها از ظاهرشان برمی‌آید؛ مانند «الوالدات یرضعن أولادهن حولین کاملین» (بقره، ۲۳۳) (مادران باید فرزندانشان را دو سال کامل شیر دهند). متشابهات در قرآن کریم در حدود دویست آیه در میان ۶۲۳۶ آیه است. تأویل متشابهات جایز و بلکه لازم است و آن وظیفه و در حد توان راسخان در علم و ایمان است و برعکس، تأویل محکمات غیرلازم و ممنوع است.
– مهم‌ترین تفسیر قدیم جهان اسلام تفسیر طبری مورخ و محدث بزرگ ایرانی است (متوفی ۳۱۰ ق.) که به جامع‌البیان معروف است و در سی مجلد به طبع رسیده است. این تفسیر قدیم‌ترین و مهم‌ترین تفسیر نقلی یا مأثور جهان اسلام هم شمرده می‌شود.
– قدیم‌ترین تفسیرهای شیعه یکی تفسیر علی بن ابراهیم قمی است که در دو مجلد به طبع رسیده است؛ و دیگر تفسیر فرات کوفی. قمی و کوفی از رجال اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری‌اند.
– قدیم‌ترین تفسیر فارسی شیعه امامیه، تفسیر ابوالفتوح رازی (متوفای نیمه اول قرن ششم هجری) است که رَوض‌الجِنان و رَوح‌الجَنان نام دارد. این تفسیر در بیست جلد است و پیش‌ترها به کوشش علامه قزوینی، مرحوم قمشه‌ای، مرحوم شعرانی و اخیراً به کوشش دکتر محمد جعفر یاحقی و دکتر مهدی ناصح به طبع رسیده است.
– قدیم‌ترین تفسیر عرفانی فارسی، تفسیرکشف‌الاسرار و عده‌الابرار اثر رشیدالدین ابوالفضل میبدی (م‌۵۲۰ ق.) است که مبتنی بر شیوه تفسیری خواجه عبداللَّه انصاری است.
– جامع‌ترین تفسیر قدیمی شیعه امامیه، مجمع البیان در ده مجلد اثر ابوعلی امین‌الاسلام فضل بن حسن طَبرسی (م ۵۴۸ ق) به عربی است که به فارسی هم ترجمه شده است.
– مهم‌ترین تفسیر شیعه در قرن چهاردهم هجری تفسیر المیزان، اثر شادروان علامه طباطبائی (م ۱۳۶۱ ش) است. این اثر در بیست جلد به عربی نوشته شده است که به فارسی نیز ترجمه شده است.

تاریخ قرآنی

– تا اواخر قرن چهارم، خطاطان، قرآن را به خط کوفی می‌نگاشتند و در اوایل قرن پنجم هجری خط زیبای نسخ جای خط کوفی را گرفت.
– از ابوالاسود دوئلی، یحیی بن یعمر و نصر بن عاصم بعنوان نقطه و اعراب‌گذاران قرآن نام برده می‌شود.
– کاتبان وحی را تا چهل نفر از صحابه باسواد هم شمرده‌اند که ده تن از آنان عبارتند از:
۱. امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع)
۲. ابوبکر
۳. عمر
۴. عثمان
۵. ابیّ بن کعب
۶. زید بن ثابت
۷. طلحه
۸. زبیر
۹. سعد بن ابی‌وقاص
۱۰. سالم مولی ابی حذیفه.
– چند تن از حافظان اولیه قرآن کریم از میان صحابه پیامبر (ص) عبارتند از:
۱. امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع)
۲. عثمان
۳. ابن مسعود
۴. ابیّ بن کعب
۵. زید بن ثابت
۶. ابو زید
۷. سالم مولی ابی حذیفه
۸. معاذ بن جبل
– قاریان هفت‌گانه یا قرّاء سبعه، که در واقع ائمه قرائت و قرائت‌شناسی هستند، عبارتند از:
۱. عبداللَّه بن عامر دمشقی
۲. عبداللَّه بن کثیر مکی
۳. عاصم بن ابی النجود
۴. زَبّان بن علاء
۵. حمزه بن حبیب کوفی
۶. نافع بن عبداللَّه مدنی
۷. علی بن حمزه کسائی.
– قریب دو ثلث قرآن در مکه، و کمی بیش از یک ثلث آن در مدینه نازل شده است. تعداد آیات مکی ۴۴۶۸ آیه است و تعداد آیات مدنی ۱۷۶۸ آیه.
– قرآن کریم برای نخستین بار در ایران در سال ۱۲۴۶ هجری قمری در دوره قاجاریه با چاپ حروفی منتشر شد.
– اولین گردآورنده قرآن حضرت علی (علیه السلام) است.
– نخستین شخصی که علم تجوید را به رشته تحریر درآورد ابوعبید قاسم بن سلام بود.
– سلمان فارسی اولین شخصی بود که سوره حمد را به زبان فارسی ترجمه کرد.
– «ابان بن تغلب» که یکی از شاگردان امام سجاد (علیه السلام) بود اولین شخصی بود که در قرائت قرآن کریم کتاب نوشت.
– «ابوعلی محمد بن علی بن حسین مُقْله اثنا عشری» در سال ۳۱۰ قمری خط نسخ را ابتکار کرد و به سبب آسانی و زیبایی که داشت بلافاصله جایگزین خط کوفی در کتابت قرآن شد.
– قرآن کریم برای اولین بار در سال ۱۶۹۴ میلادی برابر با ۱۱۰۵ قمری به اهتمام «ابراهام انکلمان» با مقدمه‌ای به زبان لاتین در هامبورگ منتشر شد.
– الکساندر روس اسکاتلندی برای اولین بار قرآن را به زبان انگلیسی ترجمه نمود.

اعجاز قرآنی

– «اعجاز عددی قرآن کریم» یکی از رشته‌های قرآن‌پژوهی جدید است که مقصود آن نشان‌دادن نظم اعجازگونه ریاضی قرآن کریم است. نخستین کسی که این مسأله را پیش کشید و حیرت و اعجاب جهانیان را برانگیخت، دکتر رشاد خلیفه مصری‌الاصل و استاد کامپیوتر در دانشگاه‌های امریکا بود که فرضیه عدد نوزده را پیش کشید که بسم‌اللَّه‌الرحمن الرحیم، نوزده حرف است و کلمه «اسم» نوزده بار در قرآن آمده است، و کلمه جلاله (اللَّه) ۲۶۹۸ بار که مضربی از نوزده است؛ یعنی ۱۹ ضرب در ۱۴۲؛ و «الرحمن» ۵۷ بار (۳ ضرب در ۱۹)، و «الرحیم» ۱۱۴ بار (۱۹ ضرب در ۶) در قرآن به‌کار رفته است. اما نظریه او از آن جهت که عدد نوزده عدد مقدس بابیان و بهاییان است، مشکلات جدی به وجود آورد. اشکال دیگر نظریه او این بود که تا حدودی «حساب‌سازی» در آن مشاهده شد. از جمله یکی از بزرگ‌ترین قرآن‌پژوهان ایران، آقای دکتر محمود روحانی، که صاحب یکی از دقیق‌ترین فرهنگ‌ها و فهرست‌های آماری قرآن است (به‌نام فرهنگ آماری کلمات قرآن کریم / المعجم الاحصائی لألفاظ القرآن الکریم، ۳ مجلد، طبع مشهد، مؤسسه چاپ و نشر آستان قدس رضوی)، بررسی جدید و دقیقی درباره آمار کلمه جلاله (اللَّه) در قرآن انجام داده و با قاطعیت تمام آمار این کلمه را ۲۶۹۹ نشان می‌دهد که با آمار رشاد خلیفه یک عدد اختلاف دارد.
– کتاب عبدالرزاق نوفل اعجاز عددی در قرآن‌کریم نام دارد و به قلم قرآن‌پژوه و قرآن‌شناس معاصر، آقای مصطفی حسینی طباطبائی به فارسی ترجمه شده است. ذیلاً تعدادی از آمار و ارقام شگفت‌آور عبدالرزاق نوفل نقل می‌شود:
* واژه دنیا در قرآن کریم ۱۱۵ بار به‌کار رفته است، و واژه آخرت هم همین تعداد.
* شیاطین ۶۸ مرتبه، ملائکه هم همین تعداد.
* حیات ۷۱ بار، موت هم همین تعداد.
* علم و معرفت و مشتقات آنها ۸۱۱ بار، ایمان و مشتقات آن هم همین تعداد.
* ابلیس یازده بار، و استعاذه از او هم به همین تعداد.
* کلمه یوم به معنای روز (به صورت مفرد) ۳۶۵ بار به تعداد روزهای سال (شمسی) در قرآن به کار رفته است و به صورت تثنیه و جمع سی بار، به‌تعداد روزهای ماه.
* کلمه شهر به معنای ماه، ۱۲ مرتبه در قرآن دیده می‌شود به تعداد ماه‌های سال.
– کتاب دکتر ابوزهراء النجدی، قرآن‌پژوه شیعه «من الاعجاز البلاغی و العددی للقرآن الکریم» نام دارد. ذیلاً چند تناسب و ظرافت جدید عددی قرآنی را که او پیدا کرده است نقل می‌کنیم:
* ساعت / الساعه در قرآن کریم ۲۴ بار به‌کار رفته است به تعداد ساعات شبانه‌روز.
* سماوات السبع یا سبع سماوات، هفت بار به‌کار رفته است.
* «سجد» و مشتقات آن ۳۴ مرتبه به‌کار رفته است که برابر مجموع سجده‌های هفده رکعت نماز شبانه‌روزی است، از قرار هر رکعتی دو سجده، جمعاً ۳۴ سجده.
* لفظ صلاه و قیام و اقیموا و مشتقات آن ۵۱ بار به‌کار رفته است که برابر با هفده رکعت نماز واجب و ۳۴ رکعت نماز مستحب شبانه‌روزی است.
* مشتقات وصی / توصیه به تعداد اوصیای الهی دوازده بار به کار رفته است.
* لفظ شیعه و مشتقاتش دوازده بار در قرآن به کار رفته است.
* مشتقات فرقه، ۷۲ بار به کار رفته است و این به تعداد ۷۲ فرقه اسلامی است.
* کلمه (امام) به معنای رهبر و زمامدار الهی به صورت مفرد و جمع ۱۲ بار در قرآن کریم تکرار شده است که مطابق است با روایات نقل شده از پیامبر اسلام (ص) از طریق شیعه و سنی مبنی بر اینکه تعداد امامان بعد از ایشان ۱۲ نفر می‌باشند.
* کلمه (رجل) به معنای مرد مساوی کلمه (امراه) به معنای زن هر کدام ۲۴ بار آمده است.
* کلمه (الحسنات) به معنای خوبی‌ها و کلمه (سیئات) به معنای گناهان هر کدام ۱۸۰ بار تکرار شده است.
* کلمه (الحیاه) به معنای زندگی وکلمه (الموت) به معنای مرگ هر کدام ۱۴۵ بار تکرار شده است.
* کلمه (ارسل) به معنای فرستاد و مشتقات آن ۵۱۳ بار در قرآن کریم تکرار شده است و نام ۲۸ پیامبری که در قرآن از آنها نامی آورده شده است نیز مجموعاً ۵۱۳ بار تکرار شده است.
* کلمه (الرسل) به معنای پیامبران و کلمه (الناس) به معنای مردم هر کدام ۳۶۸ بار تکرار شده است.
* کلمه (سرور) به معنای شادی و کلمه (حزن) به معنای غم و اندوه هر کدام ۴ بار تکرار شده است.
* کلمه (الحر) به معنای گرما و کلمه (البرد) به معنای سرما هر کدام ۴ بار تکرار شده است.
– یکی از دلایل حقانیت قرآن آن است که خداوند متعال در سوره صف آیه ۶ می‌فرماید: «و به یاد آورید هنگامی که عیسی پسر مریم گفت ای بنی اسرائیل من فرستاده خدا به سوی شما هستم در حالی که تورات را که قبل از من نازل شده تأیید می‌کند و بشارت دهنده هستم به پیامبری که بعد از من می‌آید و نام او احمد است».
همچنین خداوند در سوره اعراف، آیه ی ۱۵۷ می‌فرماید: «مؤمنان کسانی هستند که از پیامبری پیروی می‌کنند که از هیچ بشری تعلیم ندیده است همان پیامبری که یهودیان و مسیحیان نام او را در تورات و انجیل نوشته شده می‌یابند».
حال اگر در همان زمان که قرآن نازل شد، نام پیامبر در تورات و انجیل وجود نداشت فوراً علمای یهود که دائماً از نزدیک مراقب اسلام بودند برای اثبات عدم حقانیت قرآن به مسلمانان اعلام می‌کردند که چنین چیزی نیست و تورات و انجیل را به مسلمانان نشان می‌دادند، در حالی که چنین چیزی اتفاق نیفتاد و خود این مسأله نشانگر این است که نام مبارک پیامبر در زمان نزول این آیات در کتاب‌های مقدس یهودیان و مسیحیان بوده است و آنها با این نام مقدس کاملاً آشنایی داشته‌اند به همین دلیل خداوند متعال در سوره انعام آیه ۲۰ می‌فرماید: «اهل کتاب (یهودیان و مسیحیان) پیامبر را می‌شناسند همچنانکه فرزندان خود را می‌شناسند». اما در قرن‌های بعد نام آن حضرت و اوصاف او را از تورات و انجیل به تدریج حذف کردند.

فضیلت ماه مبارک رمضان

«رمضان» در لغت از «رمضاء» به معنای شدت حرارت گرفته شده و به معنای سوزانیدن می باشد. چون در این ماه گناهان انسان بخشیده می شود، به این ماه مبارک رمضان گفته اند.

پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «انما سمی الرمضان لانه یرمض الذنوب؛ ماه رمضان به این نام خوانده شده است، زیرا گناهان را می سوزاند.»

رمضان نام یکی از ماه های قمری و تنها ماه قمری است که نامش در قرآن آمده است و یکی از چهار ماهی است که خداوند متعال جنگ را در آن حرام کرده است.(مگر جنبه دفاع داشته باشد.)

در این ماه کتاب های آسمانی قرآن کریم، انجیل، تورات، صحف و زبور نازل شده است.

این ماه در روایات اسلامی ماه خدا و میهمانی امت پیامبر اکرم(ص) خوانده شده و خداوند متعال از بندگان خود در این ماه در نهایت کرامت و مهربانی پذیرایی می کند؛ پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «ماه رجب ماه خدا و ماه شعبان ماه من و ماه رمضان، ماه امت من است، هر کس همه این ماه را روزه بگیرد بر خدا واجب است که همه گناهانش را ببخشد، بقیه عمرش را تضمین کند و او را از تشنگی و عطش دردناک روز قیامت امان دهد.»

این ماه، در میان مسلمانان از احترام، اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار و ماه سلوک روحی آنان است و مؤمنان با مقدمه سازی و فراهم کردن زمینه های معنوی در ماه های رجب و شعبان هر سال خود را برای ورود به این ماه شریف و پربرکت آماده می کنند، و با حلول این ماه با شور و اشتیاق و دادن اطعام و افطاری به نیازمندان، شب زنده داری و عبادت، تلاوت قرآن، دعا، استغفار، دادن صدقه، روزه داری و... روح و جان خود را از سرچشمه فیض الهی سیراب می کنند.

فضائل ماه رمضان
گرچه ذکر تمام فضائل ماه مبارک رمضان از حوصله این مقال خارج است؛ ولی پرداختن و ذکر برخی از فضائل آن از نظر قرآن و روایات اسلامی خالی از لطف نیست.

1. برترین ماه سال
ماه مبارک رمضان به جهت نزول قرآن کریم در آن و ویژگی های منحصری که دارد در میان ماه های سال قمری برترین است؛ قرآن کریم می فرماید: «ماه رمضان ماهی است که قرآن برای هدایت انسان ها در آن نازل شده است.»

پیامبر گرامی(ص) درباره ماه رمضان می فرماید: «ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و مغفرت به شما روی آورد، ماهی که نزد خدا از همه ماه ها برتر و روزهایش بر همه روزها و شب هایش بر همه شب ها و ساعاتش بر همه ساعات برتر است، ماهی است که شما در آن به میهمانی خدا دعوت شده و مورد لطف او قرار گرفته اید، نفس های شما در آن تسبیح و خوابتان در آن عبادت، عملتان در آن مقبول و دعایتان در آن مستجاب است.... بهترین ساعاتی است که خداوند به بندگانش نظر رحمت می کند... .»

2. نزول کتب آسمانی در این ماه
تمام کتب بزرگ آسمانی مانند: قرآن کریم، تورات، انجیل، زبور، صحف در این ماه نازل شده است. حضرت امام صادق(ع) می فرماید: «کل قرآن کریم در ماه رمضان به بیت المعمور نازل شد، سپس در مدت بیست سال بر پیامبر اکرم(ص) و صحف ابراهیم در شب اول ماه رمضان و تورات در روز ششم ماه رمضان، انجیل در روز سیزدهم ماه رمضان و زبور در روز هیجدهم ماه رمضان نازل شد.»

3. توفیق روزه
در ماه رمضان خداوند متعال توفیق روزه داری را به بندگانش داده است؛ «پس هر که ماه [رمضان] را درک کرد، باید روزه بگیرد.»

انسان افزون بر جنبه مادی و جسمی، دارای بُعد معنوی و روحی هم هست و هر کدام در رسیدن به کمال مطلوب خود، برنامه های ویژه را نیاز دارند، یکی از برنامه ها برای تقویت و رشد بُعد معنوی، تقوا و پرهیزگاری است؛ یعنی اگر انسان بخواهد خودش را از جنبه معنوی رشد و پرورش دهد و به طهارت و کمال مطلوب برسد، باید هوای نفس خود را مهار کند و موانع رشد را یکی پس از دیگری بر دارد و خود را سرگرم لذت ها و شهوات جسمی نکند. یکی از اعمالی که در این راستا مؤثر و مفید است روزه داری است، قرآن کریم می فرماید: «... ای افرادی که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته شد، همان گونه که بر پیشینیان از شما نوشته شده، تا پرهیزگار شوید.»

برخی از فواید و فضائل روزه:

الف. تقویت تقوا، پرهیزگاری و
اخلاص؛ امام صادق(ع) می فرماید: خداوند متعال فرموده: «روزه از من است و پاداش آن را من می دهم.»

حضرت فاطمه(س) می فرماید: «خداوند روزه را برای استواری اخلاص، واجب فرمود.»

ب. مانع عذاب های دنیوی و اخروی:
امام علی(ع) می فرماید: «روزه روده را باریک می کند گوشت را می ریزد و از گرمای سوزان دوزخ دور می گرداند.»

پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «روزه سپری در برابر آتش است.»

ج. آرامش روان و جسم:
روزه داری روح و روان و قلب و دل و نیز جسم را آرامش داده و باعث سلامتی روح و تندرستی جسم می شود.

پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «روزه بگیرید تا سالم بمانید.»

باز می فرماید: «معده خانه تمام دردها و امساک [روزه [بالاترین داروهاست.»

حضرت امام باقر(ع) می فرماید: «روزه و حج آرام بخش دلهاست.»

حضرت علی(ع) می فرماید: «خداوند بندگان مؤمن خود را به وسیله نمازها و زکات و حدیث در روزه داری روزه های واجب [رمضان[ برای آرام کردن اعضا و جوارح آنان، خشوع دیدگانش و فروتنی جان هایشان و خضوع دلهایشان حفظ می کنند.»

امروزه در علم پزشکی و از نظر بهداشت و تندرستی نیز در جای خود ثابت شده که روزه داری تأثیرهای فراوانی بر آرامش روح و روان و سلامتی جسم و بدن دارد، دفع چربی های مزاحم، تنظیم فشار، قند خون، و... نمونه آن است.

د. مانع نفوذ شیطان:
امام علی(ع) به پیامبر اکرم(ص) عرض کرد: یا رسول الله! چه چیزی شیطان را از ما دور می کند؟ پیامبرگرامی(ص) فرمود: روزه چهره او را سیاه می کند و صدقه پشت او را می شکند.»

بنابراین، روزه مانع نفوذ شیطان های جنی و انسی شده و وسوسه های آنان را خنثی می کند.

ه . مساوات بین غنی و فقیر:
انسان روزه دار در هنگام گرسنگی و تشنگی، فقرا و بینوایان را یاد می کند و در نتیجه به کمک آن ها می شتابد. حضرت امام حسن عسگری(ع) درباره علت وجوب روزه می فرماید: «تا توانگر درد گرسنگی را بچشد و در نتیجه به نیازمند کمک کند.»

و. احیاء فضائل اخلاقی
حضرت امام رضا(ع) درباره علت وجوب روزه می فرماید: «تا مردم رنج گرسنگی و تشنگی را بچشند و به نیازمندی خود در آخرت پی ببرند و روزه دار بر اثر گرسنگی و تشنگی خاشع، متواضع و فروتن، مأجور، طالب رضا و ثواب خدا و عارف و صابر باشد و بدین سبب مستحق ثواب شود،... روزه موجب خودداری از شهوات است، نیز تا روزه در دنیا نصیحت گر آنان باشد و ایشان را در راه انجام تکالیفشان رام و ورزیده کند و راهنمای آنان در رسیدن به اجر باشد و به اندازه سختی، تشنگی و گرسنگی که نیازمندان و مستمندان در دنیا می چشند پی ببرند و در نتیجه، حقوقی که خداوند در دارایی هایشان واجب فرموده است، به ایشان بپردازند... .»

و... .

4. وجود شب قدر در این ماه
شب قدر از شب هایی که برتر از هزار ماه است و فرشتگان در این شب به اذن خدا فرود می آیند و جمیع مقدرات بندگان را در طول سال تعیین می کنند(23) و وجود این شب در این ماه مبارک نعمت و موهبتی الهی بر امت پیامبر گرامی اسلام(ص) است و مقدرات یک سال انسان ها (حیات، مرگ، رزق و...) براساس لیاقت ها و زمینه هایی که خود آنها به وجود آورده اند تعیین می شود و انسان در چنین شبی با تفکر و تدبر می تواند به خود آید و اعمال یک سال خود را ارزیابی کند و با فراهم آوردن زمینه مناسب بهترین سرنوشت را برای خود رقم زند.

حضرت امام صادق(ع) می فرماید: «تقدیر مقدرات در شب نوزدهم و تحکیم آن در شب بیست و یکم و امضاء آن در شب بیست و سوم است.»

5. بهار قرآن
نظر به این که قرآن کریم در ماه مبارک رمضان نازل شده و تلاوت آیات آن در این ماه فضیلت بسیاری دارد، در روایات اسلامی، از ماه رمضان به عنوان بهار قرآن یاد شده است؛ چنان که حضرت امام باقر(ع) می فرماید: «هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است.»

یک نکته!
بدیهی است فضائل و ثواب هایی که برای ماه مبارک رمضان و روزه داری ذکر شده و به برخی از آن ها اشاره شد، از آنِ کسانی است که حقیقت آن را درک کنند و به محتوای آن عمل و در گفتار و کردار به کار گیرند و به آن ها جامه عمل بپوشانند. چنان در روایات اسلامی برای روزه داری آدابی ذکر شده و کسانی که صرفاً تلاوت قرآن می کنند، ولی به آیات و احکام آن عمل نمی کنند و یا آن که از روزه داری تنها رنج گرسنگی و تشنگی را می کشند و بوسیله گناه، تأثیر روزه را از بین می برند و ماه مبارک رمضان و فضای معنوی آن تأثیری بر اشخاصی بر جای نمی گذارد، مورد نکوهش قرار گرفته اند.

چنان که پیامبر اکرم(ص) به زنی که با زبان روزه کنیز خود را دشنام می داد فرمود: چگونه روزه داری و حال آن که کنیزت را دشنام می دهی؟! روزه فقط خودداری از خوردن و آشامیدن نیست، بلکه خداوند آن را علاوه بر این دو، مانع کارها و سخنان زشت که روزه را بی اثر می کنند قرار داده است، چه اندکند روزه داران و چه بسیارند کسانی که گرسنگی می کشند.»

حضرت امام سجاد(ع) در دعای حلول ماه رمضان به درگاه خداوند عرض می کند: به وسیله روزه این ماه یاریمان ده تا اندام های خود را از معاصی تو نگه داریم و آن ها را به کارهایی گیریم که خشنودی تو را فراهم آورد، تا با گوش هایمان سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به لهو و لعب نشتابیم و تا دستمانمان را به سوی حرام نگشاییم و با پاهایمان به سوی آن چه منع شده ره نسپاریم و تا شکمهایمان جز آن چه را تو حلال کرده ای در خود جای ندهد و زبان هایمان جز به آن چه تو خبر داده ای و بیان فرموده ای گویا نشود... .»

بنابراین، در ماه مبارک باید تمام اعضا و جوارح را از حرام دور نگه داشت و با اخلاص، توکل و توسل از اهل بیت(ع) و عمل به دستورها و احکام قرآن کریم و دوری از گناهان، انجام توبه نصوح و واقعی، عبادت، شب زنده داری، درک فضیلت شب قدر و... فضیلت ماه مبارک رمضان را درک کرد و از آن در راستای رسیدن به کمال حرکت کرد و باید در این ماه به گونه ای خودسازی کرد که با اتمام ماه مبارک تأثیر و فواید آن در روح و جان افراد باقی باشد و اثر آن تا ماه رمضان سال بعد ماندگار باشد.

درباره ماه رمضان

رمضان اسمى از اسماء الهى می ‏باشد و نبایست‏ به تنهائى ذکر کرد مثلا بگوئیم، رمضان آمد یا رفت، بلکه باید گفت ماه رمضان آمد، یعنى ماه را باید به اسم اضافه نمود، در این رابطه به سخنان حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) گوش فرا می دهیم.

 

رمضان از اسماء الله است

هشام بن سالم نقل روایت می ‏نماید و می ‏گوید: ما هشت نفر از رجال در محضر حضرت ابى جعفر امام باقر (علیهما السلام) بودیم، پس سخن از رمضان به میان آوردیم.

 

فقال علیه السلام: لا تقولوا هذا رمضان، و لا ذهب رمضان و لا جاء رمضان، فان رمضان اسم من اسماء الله عز و جل لا یجیى و لا یذهب و انما یجیى‏ء و یذهب الزائل و لکن قولوا شهر رمضان فالشهر المضاف الى الاسم و الاسم اسم الله و هو الشهر الذى انزل فیه القرآن، جعله الله تعالى مثلا و عیدا و کقوله تعالى فى عیسى بن مریم (علیهما السلام) و جعلناه مثلا لبنى اسرائیل. (1)

 

امام علیه السلام فرمود: نگوئید این است رمضان، و نگوئید رمضان رفت و یا آمد، زیرا رمضان نامى از اسماء الله است که نمی ‏رود و نمی ‏آید که شى‏ء زائل و نابود شدنى می ‏رود و می ‏آید، بلکه بگوئید ماه رمضان، پس ماه را اضافه کنید در تلفظ به اسم، که اسم اسم الله می ‏باشد، و ماه رمضان ماهى است، که قرآن در او نازل شده است، و خداوند آن را مثل و عید قرار داده است همچنانکه پروردگار بزرگ عیسى بن مریم (سلام الله علیهما) را براى بنى اسرائیل مثل قرار داده است، و از حضرت على بن ابى طالب (علیه السلام) روایت ‏شده که حضرت فرمود:

«لا تقولوا رمضان و لکن قولوا شهر رمضان فانکم لا تدرون ما رمضان‏» (2) شما به راستى نمى‏دانید که رمضان چیست (و چه فضائلى در او نهفته است).

 

واژه رمضان و معناى اصطلاحى آن

رمضان از مصدر «رمض‏» به معناى شدت گرما، و تابش آفتاب بر رمل... معنا شده است، انتخاب چنین واژه‏ اى براستى از دقت نظر و لطافت ‏خاصى برخوردار است. چرا که سخن از گداخته شدن است، و شاید به تعبیرى دگرگون شدن در زیر آفتاب گرم و سوزان نفس و تحمل ضربات بى امانش،زیرا که رمضان ماه تحمل شدائد و عطش می ‏باشد، عطشى ناشى از آفتاب سوزان یا گرماى شدید روزهاى طولانى تابستان.

 

و عطش دیگر حاصل از نفس سرکشى که پیوسته می ‏گدازد، و سوزشش براستى جبران ناپذیر است.

 

در مقایسه این دو سوزش، دقیقا رابطه عکس برقرار است، بدین مفهوم که نفس سرکش با چشیدن آب تشنه‏ تر مى گردد، وهرگز به یک جرعه بسنده نمی ‏کند، و پیوسته آدمى را در تلاش خستگى ناپذیر جهت ارضاى تمایلات خود وا می ‏دارد.

پى‏نوشت‏ها:

1- بحار جلد 96، ص 376، طبع اسلامیه

2- بحار، ج 96، ص 377

روزه، درمان بیماریهاى روح و جسم صفحه 22

سید حسین موسوى راد لاهیجى